Nader verklaard: welke rol spelen hersenprocessen in de neiging tot crimineel gedrag?
De werking van
de hersengebieden met betrekking tot gevoelens en het geweten is een technisch
verhaal.
Dit stuk
blijft beperkt tot enkele belangrijke hersengebieden en de processen bij het
ontwikkelen van geweten en de werking van straf.
Allereerst
komen de omschrijving van de processen en de rol van de amygdala aan bod,
daarna een conclusie om te benaderen wat het verband is tussen de beschreven
processen en de neiging tot crimineel gedrag. Deze informatie is gebaseerd op onderzoeksresultaten anno 2008/ 2009.
De belangrijke processen met betrekking tot emotieregulering
- De orbitofrontale cortex ligt achter de oogkassen. Dit hersengebied zou gevoelig zijn voor de werking van beloning en straf en het nemen van beslissingen;
- De orbitofrontale cortex wekt lichamelijke reacties op bij een emotionele reactie. Het gebied is vooral van belang voor het afwegen van moreel juiste beslissingen. Of iets moreel juist is, kan het beste besloten worden als de orbitofrontale cortex zodanig werkt, dat de persoon ook qua gevoel overtuigd is;
- De prefrontale cortex is actief bij besluitvorming en de beheersing van emotionele prikkels. Ook zorgt de prefrontale cortex voor transport van de neurotransmitter dopamine, een stof die bij beloning voor genot zorgt;
- Neurotransmitters zijn stoffen die de signaaloverdracht tussen neuronen (zenuwcellen) regelen.
Cortisol is
een stresshormoon. Onder stressvolle omstandigheden wordt het signaal gegeven
om cortisol aan te maken in de bijnieren.
Zoals al
eerder genoemd is de prefrontale cortex betrokken bij het aanmaken van
dopamine. Dopamine dient in dit geval voor om het beloningscircuit in de
hersenen, omdat dopamine de beloning aan een prettig gevoel koppelt.
Serotonine
zorgt voor de afremming van dopamine. Een onbalans in dit systeem zou voor
verslaving kunnen zorgen.
Rol van de amygdala en gewetensvorming
Wouter
Buikhuisen stelt in zijn onderzoek `Criminologie, biologie en de amygdala´, de
amygdala centraal.
Vooraleerst om
de vorming van geweten uit te leggen. Om normen en waarden uit de cultuur aan
te leren, is er belonings- en strafgevoeligheid nodig in de hersenen. De
amygdala is van belang voor de mogelijkheid om vrees op te wekken. De amygdala
functioneert vanuit een zeer basale gewoonte, namelijk om adequaat te reageren op (dreigend) gevaar.
Eerdergenoemde processen zijn belangrijk voor de emoties en het aanleren van
het verband tussen ongewenst gedrag en straf. Het koppelen van emotie aan een
waarneming door de amygdala houdt ook verband met beloning en straffen, want om
aan te leren of iets ongewenst is, is herkenning van emotie bij de ander nodig. Vrees
is uiteindelijk een belangrijke factor bij het internaliseren van de consequenties
van ongewenst gedrag; de hormonen die vrijkomen bij vrees (voor straf), zorgen
ervoor dat de herinnering aan het ongewenste gedrag blijft hangen.
De verbinding van bepaalde hersengebieden met de
eerdergenoemde prefrontale cortex, zorgen ervoor dat iemand vermogen heeft tot
empathie, schaamte en berouw. Andere belangrijke functies zijn plannen, besluitvorming en impulsbeheersing. De lagere
hartslag van recidivisten en het verminderde cortisolniveau zouden ook toe te
schrijven zijn aan de amygdala, omdat de amygdala cortex aanzet tot het produceren
van cortisol in stressvolle situaties.
Conclusies
Uit deze
analyse kunnen meerdere conclusies getrokken worden:
- Om geweten te ontwikkelen, moet het individu zich de normen en waarden van diens cultuur eigen maken;
- Om te leren wat ongewenst gedrag is, moet een mens ook vrees kennen, in de zin van ´vrees voor straf´;
- Alleen deze `cognitieve benadering´ van geweten is niet genoeg. Om ook echt aan te voelen of iets verkeerd is, moet een mens empathie, schaamte en vermogens tot berouw kennen;
- Als de amygdala afwijkt, kan een persoon impulsiever zijn omdat hij geen angst kent;
- Afwijkingen in bepaalde hersengebieden zorgen ervoor dat de impulsbeheersing slechter werkt, dat belonen en straffen geen zin heeft en dat iemand geen schaamte en berouw kent.
